مراسم گرامیداشت صد وسومین سالگرد کشتار ارمنیان در تهران برگزار شد

حسن مجیدی (مسوول صفحه تاریخ)
مراسم گرامیداشت صدوسومین سالگرد کشتار ارمنیان روز یکشنبه دوم اردیبهشت ماه ۱۳۹۷با حضور تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سفیر جمهوری ارمنستان در ایران، رئیس دفتر امور اقلیت های مذهبی وزارت ارشاد و پژوهشگران حوزه تاریخ ایرانی و نمایندگان اصحاب رسانه به همت مؤسسه ترجمه و تحقیق هور، در باشگاه فرهنگی و ورزشی آرارات تهران برگزار شد.
در این مراسم، دکتر محمد رضا عظیمی، وکیل دادگستری و استاد دانشگاه، دکتر محمد جواد فتحی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، دکتر ضیاء صبوری مدیر عامل انجمن ایرانی روابط بین‌الملل و ایساک یونانسیان رئیس هیأت مدیره مؤسسه ترجمه و تحقیق هور به سخنرانی پرداختند. در کنار این مراسم همچنین نمایشگاه عکسی نیز در خصوص پیامدهای حاصل از کشتار به نمایش گذاشته شد.
دکتر محمد رضا عظیمی در سخنانی ضمن اشاره به کنوانسیون نسل کشی تصویب شده در سال ۱۹۴۸ پیامدهای حاصل از کشتار ارمنیان را بر شمرده و گفت: «نابودی یک نسل از بهترین متفکرین، نویسندگان، شعرا و روشنفکران ارمنی، کشته شدن بیش از یک و نیم میلیون انسان، مهاجرت اجباری بیش از ۶۰۰هزار نفر، تصاحب کامل سرزمین ارمنستان غربی، غارت و مصادره اموال و دارایی‌های ارمنیان و انتقال کودکان یتیم به خانواده‌های ترک و کرد و نابودی آثار تاریخی و فرهنگی ملت ارمنی همه و همه مصادیق بارز آن چیزی است که در تعریف کنوانسیون کشتار سازمان ملل متحد آمده است.»
آرتاشس تومانیان، سفیر جمهوری ارمنستان در ایران نیز در سخنانی گفت: «با برگزاری مراسم صدمین سالگرد نسل کشی ارمنیان، روند شناسایی این واقعه در جهان شتاب بیشتری گرفت و کشورهای زیادی کشتار ارمنیان را شناسایی و محکوم کردند که من فکر می‌کنم این مهم در نتیجه تلاش‌های دیپلماسی جمهوری ارمنستان و البته تمام دیاسپورای ارمنی بود.»
تومانیان همچنین افزود: «همانطور که من بارها گفته‌ام ما کشورهای دنیا را بواسطه آنکه این واقعه را شناسایی کرده یا نکرده‌اند از هم تفکیک نمی‌کنیم و همه کشورها را دوست خود می‌دانیم، دیپلماسی جمهوری ارمنستان این است که با همه کشورها خصوصاً همسایگان ما مثل روابط ما با جمهوری اسلامی ایران، روابط دوستی مستحکمی برقرار کنیم و من می‌توانم این نوید را بدهم که در آینده‌ای نزدیک با همسایگانی نیز که مشکل داریم روابط دوستانه برقرار خواهیم کرد.»
دکتر محمد جواد فتحی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون قضایی مجلس ، سخنران بعدی مراسم بود که اظهار داشت: «قبل از هر چیز وظیفه می‌دانم به روح پاک ۵/۱ میلیون ارمنی که جانشان را در این ماجرا از دست دادند ادای احترام کنم.»
دکتر فتحی همچنین گفت: «من بواسطه شغلم که رشته حقوق است، بخوبی این مسائل را درک کرده و چون به مباحث دینی نیز آگاه هستم، می‌توانم بگویم که در همه ادیان ابراهیمی،‌شأن و منزلت انسان بسیار با ارزش در نظر گرفته شده و ریختن خون حتی یک فرد عملی ناپسند و قبیح به شمار می‌رود.»
دکتر ضیاء صبوری، مدیر عامل انجمن ایرانی روابط بین‌الملل سخنران بعدی مراسم بود که در سخنانی اظهار داشت:
«من هیچ شک ندارم که جامعه بشری در خصوص تمام وقایع اتفاق افتاده برای ارمنیان بخوبی آگاهند و شک ندارم که جامعه ترکیه و دولتمردان آن نیز این موضوع را درک می‌کنند. اما چرا دولت‌های ترکیه تاکنون اقدام به شناسایی رسمی نسل کشی ارمنیان نکرده‌اند زیرا بخوبی می‌دانند که به‌دنبال شناسایی این واقعه، بحث پرداخت غرامت پیش خواهد آمد از این‌رو است که دولت ترکیه تاکنون از شناسایی رسمی این موضوع سر باز می‌زند.»
ایساک یونانسیان، رئیس هیأت مدیره مؤسسه ترجمه و تحقیق هور نیز به‌عنوان سخنران پایانی مراسم پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی گفت: «جناب آقای تومانیان سفیر محترم جمهوری ارمنستان در انتهای سخنان خود فرمودند که پس‌از برگزاری جهانی صدمین سالگرد کشتار ارمنیان که انعکاس خبری گسترده‌ای یافت، روند شناسایی کشتار ارامنه به هدف منطقی خود دست یافته است و من می‌خواهم اضافه کنم که جامعه امروز ترکیه نیز پس از برگزاری مراسم صدمین سال دچار تغییر و تحول زیادی شده است. اگر در گذشته در ترکیه سخن گفتن از کشتار ارمنیان تابو و جرم محسوب می‌شد امروز جامعه ترکیه براحتی در خصوص این مسأله صحبت می‌کنند.»
یونانسیان در خصوص تغییرات بنیادی درون جامعه ترکیه خاطرنشان کرد: «شاید جالب باشد تا بدانید طی سه سال گذشته بیش از ۷۰۰ عنوان مقاله در روزنامه‌ها و نزدیک به ۶۰ کتاب به زبان ترکی در خصوص کشتار ارمنیان در ترکیه به چاپ رسیده و هر ساله مراسم گوناگونی در شهرهای ترکیه بخصوص در میدان تقسیم استانبول برگزار می‌شود که در برخی از این مراسم دولتمردان نیز شرکت می‌کنند. همچنین از سوی متفکرین و روشنفکران ترکیه تاکنون بیش از ۱۵ همایش با موضوع کشتار ارمنیان در داخل ترکیه برگزار شده است.» یونانسیان در انتها ضمن انتقاد از رویه مطبوعات ایرانی در خصوص برخورد با این مسأله نیز گفت: «زمانی که بنده به‌عنوان یک ایرانی چنین اخبار و رویداد‌هایی را از داخل ترکیه پیگیری می‌کنم از یک طرف خوشحال می‌شوم که جامعه ترکیه، روز‌به‌روز آگاه‌تر شده و با تاریخ خود روبه رو می‌شوند. از طرف دیگر افسوس می‌خورم و گاه متعجب می‌شوم که ما در ایران شاهد چنین رویدادها و مراسمی از سوی هم میهنان ایرانی‌مان نیستیم و متفکرین، نویسندگان و مورخین ایرانی از کنار این موضوع بسادگی گذر می‌کنند و روزنامه‌های ما نیز این اخبار و واقعیات را پوشش نمی‌دهند. زیرا باور دارم آگاه ساختن جوامع از حوادثی اینچنینی وظیفه مطبوعات است و مطبوعات ایران می‌بایست این واقعیات را به سمع و نظر خوانندگان خود رسانده و همچنین نویسندگان و مورخین ایرانی این تابو را شکسته و به ترجمه و تألیف کتاب‌هایی با این موضوع بپردازند.» در پایان مراسم، گروه موسیقی و کرُ فولکلور دولتی آلتونیان جمهوری ارمنستان به رهبری استاد ژیرایر آلتونیان به اجرای قطعاتی از آهنگسازان برجسته ارمنی مانند آرام خاچاتوریان و کومیتاس پرداختند.